Carnaval: je houdt er van of niet. Er lijkt geen tussenweg te zijn, óf je stort je er met huid en haar in óf je vermijdt alle plaatsen waar je eventuele feestgangers tegen kan komen. Want carnavalslol is helemaal niet leuk als je zelf niet meedoet. Kijkend naar een hossende, lallende menigte die, gehuld in alcoholdampen, zich voortbeweegt op het eentonige ritme van de ene na de andere carnavalskraker, ontstaat een gevoel van onbegrip bij de nuchtere toeschouwer. Maar misschien hebben de feestvierders het wel veel beter begrepen en bestaat de oude traditie van het carnaval – ooit bedoeld om nog even helemaal los te gaan voordat de vastenperiode begon – niet voor niets. Is carnaval soms gezond voor je brein?
Dat zou je best kunnen beargumenteren. Want carnaval is een sociaal gebeuren, je feest niet in je eentje, maar samen met anderen. En sociale contacten zijn goed voor je brein. Mensen met een groot sociaal netwerk hebben een vijftig procent grotere kans op een langer leven, dan mensen met een kleine vriendenkring. Ook heeft het hebben van een groot aantal vrienden een sterk verband met geluk, meer dan andere factoren die ons gevoel van geluk vergroten, zoals opleidingsniveau, aantrekkelijkheid en intelligentie.
Ons brein is ingesteld op sociale contacten, we willen er bij horen. Het gevoel afgewezen te worden zorgt voor activatie van dezelfde hersengebieden die actief worden bij fysieke pijn en een positief samenzijn met anderen zorgt voor het vrijkomen van dopamine en endorfine, populair gezegd het gelukshormoon en het anti-stress hormoon. Dus samen met vrienden carnaval vieren, zou dan in dit opzicht heel weldadig moeten zijn voor je brein.
Een ander positief aspect van carnaval vieren is het continu omgeven zijn door muziek. Steeds meer onderzoek laat zien dat muziek een positief effect heeft op meerdere hersengebieden. Bovendien wekt muziek emoties op en die worden verwerkt in een gebied in je hersenen dat vlak naast het gebied ligt waar motoriek wordt aangestuurd: daarom zorgt het horen van muziek er voor dat je wil gaan bewegen. En bewegen, dat weten we dank zij Erik Scherder inmiddels allemaal, is ook weer goed voor je brein. Dus laat die carnavalshits maar kraken en blijf vooral niet zitten!
Carnaval als breinmedicijn dus? Ja, als je je beperkt tot lol maken met je vrienden en dansen wel, maar veel feestgangers gaan tot in de late uurtjes door en nuttigen in die uren ook nog eens een grote hoeveelheid alcohol. En laten slaapgebrek en alcohol nou nét ontzettend slecht zijn voor je brein.
Alcohol zorgt voor beschadiging van je hersenen, niet alleen bij langdurig gebruik, maar ook bij korte periodes van hevig drinken. Er ontstaat vooral schade aan de hippocampus, een gebied in de hersenen dat een belangrijke rol speelt bij onder andere het geheugen. De hippocampus vormt levenslang nieuwe cellen, waardoor we kunnen blijven leren en onthouden, maar dit proces wordt aangetast door alcohol.
Slaapgebrek heeft een vergelijkbaar effect op de hersenen. Chronisch slaaptekort laat de hippocampus krimpen en een matig gebrek aan slaap geeft al dezelfde symptomen als alcoholvergiftiging, zoals een slechter reactievermogen en minder goed je oordeel kunnen vormen. Dat kan vooral gevaarlijk zijn in het verkeer, onderzoek laat zien dat rijden met slaaptekort net zo gevaarlijk is als met een paar glaasjes te veel op.
Dus op de vraag of carnaval een medicijn is voor je brein, zou je moeten antwoorden dat dat wel zo is, zo lang je maar op tijd naar bed gaat en de alcohol laat staan. Maar ja…
breINvloed 